‘‘कोरोना संक्रमण लाग्नु भन्दा पहिला भोखै मर्छु’

जनकपुरधाम, १९ चैत ।  कोरोनाको त्रासले भोखै मर्ने अवस्था हामीलाई आई सकेको दैनिक ज्यालादारी गरी जिविकोपार्जन गर्दै आएकारुले भन्न थालेका छन् ।
जनकपुरधाम उपमहानगरपालिका वडा नं. १६ स्थित केही विपन्न परिवारहरुले सात दिनबढी भईसक्यो, काम पनि पाउँदैन खान पनि पाउँदैन यस्तो अवस्थामा भोखै मर्ने अवस्था रहेको आफ्नो पीडा पोख्न थालेका छन् । पाँच सातजनाको परिवार छन् । खेतमा बाँसको झोप्रो बनाएर एकसालदेखि बसोबास गर्दै आएको छु । दैनिक कार्य गरेर खानेलाई काम पाएन, ज्यालदारी पाए कसरी बाँच्ने दुलारी खातुनले दुःखेसो सुनाइन ।
त्यस्तै भारतबाट आएका केही आदिवासीहरुले आपूm सधैं माँगेर खाने हो । तर एकसातादेखि प्रहरी प्रशासनले कहीपनि निस्कन दिएको छैन । यहाँसम्मकी वस्तीहरुको छेउछाउँमा पनि बस्न दिदैन, पानी खानेसम्म समस्यामा परेको गुनासो गरेका छन् । उनीहरुले आक्रोशमा भने ‘भोखे मर्नुभन्दा कोरोना लागेर मर्नु नै राम्रो हो । कतिदिनसम्म यसरी भोखे बस्ने त ?’

उनीहरुले केही व्यक्तिहरुले राहत दिने गरेको सुनेको छु । तर हामी कहाँ कसैले आएको छैन । हामीलाई त्यहाँसम्म जान पनि दिदैन । कसरी बाँच्ने उल्टै प्रश्न गरेका छन् ।
त्यस्तै जनकपुरधाम उपमहानगरपालिका वडा नं. १ का दलितहरुले कोरोनाको त्रास भन्दा भुखको महामारीले हामीलाई सताई रहेको गुनासो गरेको छन् । उनीहरुले अहिलेसम्म कसैले आफूहरुको बस्तीमा राहत लिएर नआएको गुनासो गरेका छन् ।
यो बस्तीमा ९० जना बढी दलितहरु छन्। ती मध्ये ४० जना दैनिक ज्यालादारी गरी जीविको पार्जन गर्ने व्यक्ति हो । उनीहरुको अवस्था निक्कै दयनीय रहेको इन्दरजीत मेस्तरले बताएका छन् । उनले यस्तो विपदको बेलामा सहयोग गरिदिनका लागि सम्बन्धित संघ संस्था र निकायलाई आग्रह समेत गरेका छन् ।
कोरोना भाइरसबाट अहिलेसम्म विश्वमा ४५ हजारबढी जनाको मृत्यु भई सकेको छ । नेपाल सरकारले चैत ११ गतेदेखि लकडाउन गरेका छन् । लकडाउनको प्रभाव सबभन्दा बढी गरिब, दलित, विपन्न परिवारलाई परेको छ ।

कमर्सद्वारा विपन्नको घरघरमा खद्यान्न

जनकपुरधाम, १७ चैत । धनुषा चेम्बर एवं प्रदेश चेम्बरले गरिब, असहाय तथा दलित वस्तीमा गएर खद्यान्न लगायतका समाग्रीहरु वितरण गरेको छ । कारोना संक्रमितलाई न्यूनिकरण गर्नका लागि एक मानिसबाट अर्को मानिसमा नफैलियोस मध्यनजर गरी सरकारले लकडाउन गरेको छ । लकडाउनको कारण गरिब, असहाय तथा विपन्न परिवारलाई समस्या उत्पन्न भएको बेलामा कमर्सले घरघरमै पुगेर खाद्यन्न लगायतका समाग्रीहरु वितरण गरेको छ ।
सूचनाको आधारमा अति प्रभावित धनुषाको विभिन्न स्थानमा घरमै पुगेर ९६ परिवारलाई खाद्यान्न वितरण गरेको धनुषा चेम्बरका अध्यक्ष विजय साहले जानकारी दिएका छन ।
उनक अनुसार ५ किलो चामल, १ किलो दाल, २ किलो आलु, १ किलो नुन र स्वयाविन वितरण गरिएको हो । सरकारले कोरोना भाइरसको महामारीबाट बच्न गरेको लकडाउनको कारण समस्यामा परेका अतिविपन्न , ज्यालादारीमा काम गर्ने मजदुर, असहाय, एकल महिलाहरुलाई सूचनाको आधारमा वितरण गरिएको उपाध्यक्ष मिश्रको भनाइ छ । राहत वितरण गर्न चेम्बर धनुषाका अध्यक्ष विजय साहको नेतृत्वको टोली पुगेको थियो ।

छतमाथि छठ पूजा

जनकपुरधाम, १७ चैत । कोरोना भाइरस (कोभिड १९) को सम्भावित जोखिमलाई दृष्टिगत चैती छठको पूजा सार्वजनिक स्थल र पोखरीमा नमनाउन जिल्ला प्रशासन कार्यालय धनुषाले आग्रह गरेपछि अधिकांश व्यक्ति छतमाथि नै छठ पूजा गरेको छ ।
जिल्ला प्रहरी कार्यालय धनुषाले सो भाइरसको जोखिम हुन नदिन सरकारद्वारा जारी गरिएको लकडाउनको अवस्थालाई मध्यनजर गर्दै सोमवार हुने सो पूजा सार्जजनिक स्थल र पोखरीमा नमनाउन आग्रह गरेको छ ।
सो पर्वको पूजा सार्वजनिक स्थल र पोखरीमा नमनाउने आग्रहको पालनका लागि सक्रिय सहयोग र समन्वयका लागि सो कार्यालयले अनुरोध समेत गरेको छ । कार्यालयका प्रवक्ता रामेश्वर कार्कीद्वारा जारी विज्ञप्तिमा विषम अवस्थामा गरिएको आग्रहका कारण चैती छठ पूजाका श्रद्धालु र भक्तजनप्रति पर्न गएको पीडाका लागि क्षमायाचना पनि गरिएको छ ।
सन्तान प्राप्ति, निरोगिता, सुखसमृद्धि र चर्मरोग निको हुने जनविश्वास अनुरूप पारस्परिक आत्मीयता र सद्भावका प्रतिकका रूपमा छठ पर्व कार्तिक र चैत महिनामा मनाइने गरिएको छ ।
यता जनकपुरधामकै केही पोखरीहरुमा न्यून संख्यामा उपस्थित भई छठ पर्व मनाएका छन् । कोरोना जस्ता महामारीबाट विश्वभरिमा ३५ हजार बढीको मृत्यु भई सकेको छ । मानिसबाट मानिसमा सर्ने रोग कोरोना रहेकोले भीडभाड नगर्न सरकारले नदी तथा तलावमा छठ पर्व नमाउन आग्रह गरेका छन् ।
त्यस्तै सोमवार साँझ अस्ताउँदो सूर्यलाई अर्घ दिँदै चैती छठ उत्सव मनाइँदैछ । चारदिनसम्म विभिन्न विधि गर्दै मनाइने यस पर्वको तेस्रो दिन सोमवार साँझ तराईको महोत्तरी, धनुषा, सिरहा, सप्तरी, सुनसरी, मोरङ, सर्लाही, रौतहट, बारा, पर्सालगायत मिथिलाञ्चलभरिको जलाशय तथा घरको छतमाथि अस्ताउँदो सूर्यलाई अर्घ अर्पण गर्दै धुमधामका साथ चैती छठ मनाइँदै छ । 
चारदिनसम्म मनाइने यस पर्वको पहिलो दिन शनिबार व्रतीहरुले नहा खा अर्थात् नुहाएर खाएर जीउ चोख्याउने काम गरेका थिए । त्यस्तै पर्वको दोस्रो दिन आइतबार खर्ना मनाएका थिए । खर्नाका दिन व्रतीले दिनभरि उपवास निराहार बसेर राति छठ देवतालाई आगमनको निम्तो दिँदै कुल देवताको पूजा गरेका थिए । राति अरवा अरबाइन (बिना नुन हालेको) खानेकुरा खाएका थिए ।
त्यस्तै षष्ठीका दिन अर्थात् आज (सोमबार) साँझ गहुँ र चामल ओखल, जाँतो वा ढिकीमा कुटान पिसान गरी सोबाट निस्केको पिठोबाट बनाइएका विभिन्न गुलियो खाद्य सामग्री ठकुवा, भुसवा, खजुरिया, पेरुकियाजस्ता पकवान र विभिन्न फलपूmल तथा मुला, गाजर, बेसारको गाँहो, भोगटे, ज्यामिरी, नरिवल, सुन्तला, केरा नाङ्लो, कोनिया, सरवा, ढाकन, माटोको हाती, ठूलो ढाक्कीमा राखी परिवारका सम्पूर्ण सदस्य विभिन्न भक्ति एवं लोकगीत गाउँदै निर्धारित जलाशय नजिक बनाएको छठ घाटसम्म पुग्नेछन् ।
षष्ठीका दिन आज साँझ व्रतीहरुले सन्ध्याकालीन अर्घका लागि पानीमा पसेर सूर्य अस्ताउन्जेलसम्म अस्ताउँदो सूर्यलाई आराधना गर्दै दुवै हत्केलामा पिठार र सिन्दुर लगाएर अक्षेता फूल हालेर अन्य अर्घ सामग्री पालोपालो गरी अस्ताचलगामी सूर्यलाई अर्घ अर्पण गर्नेछन् । त्यस्तै त्यसको भोलिपल्ट अर्थात् भोलि मङ्गलबार एकाबिहानै पुनः छठघाटमा पुगी जलाशयमा पसेर अघिल्लो दिन गरेको क्रम दोहो¥याई प्रातः कालीन उदाउँदो सूर्यलाई अर्घ दिई छठ पर्व सम्पन्न गर्नेछन् ।
महाभारतका अनुसार द्रोपदीसहित पाण्डवहरु अज्ञात वासमा रहँदा उक्त गुप्तावास सफल होस् भनी सूर्यदेवलाई आराधना गरेका थिए । उक्त समयमा पाण्डवहरु मिथिलाको किराँत राजाका क्षेत्रमा बास बसेको उल्लेख छ । लोक कथनबमोजिम सोही समयदेखि छठ मनाउने परम्पराको थालनी भएको हो ।
सूर्य पुराणअनुसार सर्वप्रथम पत्नी अनुसुइयाले छठ व्रत गरेकी थिइन् । फलस्वरुप उनले अटल सौभाग्य र परिप्रेम प्राप्त गरिन र त्यही बेलादेखि छठ गर्ने परम्पराको शुरुवात भएको तथ्य उल्लेख छ । धार्मिक आस्थाका साथसाथै सामाजिक सद्भावको रुपमा समेत विकसित छठ पर्व हिन्दूको सँगसँगै मुस्लिमले पनि मनाउने गर्छन् । यस पर्वमा चढाइने पदार्थको सङ्ख्या ७० पु¥याउनुपर्छ तर चढाउने सामथ्र्य नभएकाहरु गम्हरी चामल मात्र चढाए पनि देउता प्रसन्न हुने जनविश्वास रहेको छ ।

प्रहरीले हिरासतमा लिएर युवालाई गरे निर्घात कुटपिट

जनकपुरधाम, १७ चैत ।  धनुषाको विदेह नगरपालिकाको तीनकौरिया प्रहरीचौकीले एक युवालाई हिरासतमा लिएर निर्घात रुपमा कुटपिट गरेको पीडित पक्षले आरोप लगाएका छन् । नगरपालिका ५ एकराही बस्ने २५ वर्षीय सुनिल कुमार खत्वे मण्डललाई औरहीको तीनकौरिया प्रहरी चौकीका इन्चार्ज असई मोदनारायण यादवले चैत १५ गते विहान ७ बजे घरबाटै नियन्त्रणमा लिएर निर्घात कुटपिट गरि यातना दिएको पीडितले आरोप लगाएका छन् ।
कुटपिटबाट दुवै खुटटामा चोट लागेको मण्डलको प्रादेशिक अस्पताल जनकपुरमा उपचार भई रहेको छ । विहान ७ बजे घरबाटै विना पूर्जी पक्राउ गरि प्रहरी चौकी तीनकौरियामा राखेर दिनभर पैताला र पेटमा पाइप, हात र जुत्ताले कुटपिट गरि घाइते बनाएको पीडितका दाजु सुकिल कुमार खत्वे मण्डल आरोप लगाएका छन् ।
मण्डलका सालो धनौजी गापा(३ बस्ने २० वर्षीय अनिल कुमार मण्डलले जनकपुरधाम उपमहानगरपालिका (१६ कपिलेश्वरका एक केटीलाई लिएर भागेको घटनामा सुनिल कुमार खत्वे मण्डलले सहयोग गरेको आरोपमा प्रहरीले उनलाई पक्राउ गरि कुटपिट गरेका हुन् । यस अघि मण्डललाई जिल्ला प्रहरी कार्यालय धनुषाले फागुन ९ गते पक्राउ गरि सार्वजानिक अपराध मुद्धा चलाएको थियो । मण्डल जिल्ला प्रशासन कार्यालय धनुषामा धरौटीमा फागुन १३ गते रिहा भएका थिए ।
मण्डललाई जिल्ला प्रहरी कार्यालय धनुषाका डिएसपी रामेश्वर कार्कीको आदेशमा फागुन १५ गते तीनकौरिया चौकीका असइ मोदनारायण यादव नेतृत्वको टोलीले पक्राउ गरेको हो । पक्राउ गरि नियन्त्रणमा लिएर तीनकौरिया प्रहरीचौकीका असई मोदनारायण यादवलगायत ४ जना मिलेर पैताला र पेटमा कुटपिट गरेको विदेह नगरपालिका वडा नं. ६ अध्यक्ष जयराम मण्डल केवटले जानकारी दिए ।

संक्रमणकालिनमा यी सामाजिक अभियन्ता

कैलास दास
सधैं सरसफाई र प्रहरीको नजिक पुगेर चर्चा बटुल्ने अभियानीहरु अहिले हराई नै सकेको छ । सामाजिक अभियन्ता हुँ भनेर धाक देखाउनेहरुको चर्चा पनि सेलाई सकेका छन् । यो बुद्धिमानी हो कि आफूलाई जोगिने बाटो अहिले शब्दले ब्याख्या गर्ने समय छैन । हुनतः सामाजिक अभियन्ता कहिलेपनि थाक्दैन, थाकेपछि अभियान नै सफल हुँदैन विज्ञहरु मान्दछन् ।
कोरोना भाइरस महामारीबाट संसार नै त्राहिमान छन् । यस्तो बेलामा सजग र सचेत हुनु नै बुद्धिमान होला । सरकार र डब्लुएचओले गरेको निर्णय पालना गर्नु नै उचित होला । तर जनकपुरधाममा यस्ता पनि अभियानीहरु छन् जसले आफ्नो ज्यानको परवाह नगरिकन सामाजिक अभियानमा जुटेका छन् । संसार बाँचेमा आफूपनि बाँच्ने र संसार नै बाँचेन भने आफू कुन कामको सम्झेर विहानदेखि बेलुकासम्म गरीब दीनदुःखी र प्रहरी प्रशासनको सेवामा समर्पित रहिरहन्छ ।
सरकार लकडाउन अर्थात मानिसलाई घरबाट ननिस्कन आव्हान गरेका छन् । त्यसको पालनाका लागि सरकारले गाउँदेखि सहरको विभिन्न चौकहरुमा प्रहरी खटाइएको छ । मुखमा मास्क लगाए र लठी लिएर जनतालाई सम्झाउने गर्दछन् प्रहरी । यसो हेर्दा उनी पनि असुरक्षित छन् । खानको ठेकान छैन, डियुटीको बेलामा सुरक्षाका लागि हुने पिपीई लगायतको समाग्री छ्रैन । यस्तै अवस्थामा स्वस्थ्यकर्मीहरु पनि छन् । यो त राष्ट्रभक्तको कुरो भयो । केही समाजिक अभियन्ताहरु पनि  यो भन्दा कम छैन ।
लकडाउन भएको पहिलो दिनदेखि नै सामाजिक अभियन्ता वैद्यनाथ साह र धर्मेन्द्र साहले गरेको कार्य निक्कै चर्चा बटुलेका छन् । सुनसान सडक । चौक चौकमा मास्क लगएका केही प्रहरी मात्र उभिएको । कहिलेकाही एक दुईजना बाटोमा हिड्दै देखा पर्दा प्रहरीले सोधपुछ र लठ्ठी भाज्दै सम्झाउने गरेको बेलामा यी दुबै अभियन्ताले प्रहरीलाई पानी खुवाउने पुगे । एउटै मोटरसाइकलमा दुबै जना पानी बोकेर प्रहरीलाई बाँड्दाको दृश्य विशेष गरी प्रहरीका लागि हृदयविदारक बनाएका छन् ।
जनकपुरधामको भानुचौक, शिवचौक, जनकचौक, कदमचौक, विद्यापति चौक, विश्वकर्मा चौक, जिरोमाइल, भ्रमरपुराचौक, रामानन्दचौक, पिडारी चौक, शुभचौक लगायतका ठाउँमा उभेका प्रहरीलाई दुबैजनाले चाउचाउ र पानी बाँडेका छन् । त्यति मात्र होइन, रंगभूमी मैदान, गरिबी टोलमा गएर खाद्यन्न समेत बाडेका छन् । संक्रमणको बेलामा आफू बच्नु र अरुलाई बचाउनु उचित होला । तर जहाँ स्थानीय, प्रादेशिक र संघीय सरकारले सक्रियता देखाउन सकेन त्यस्ता बेलामा यी अभियन्ताले गरेको कार्यलाई सलाम गर्नै पर्दछ ।
असहाय संरक्षण मञ्चका वैद्यनाथ साह अध्यक्ष हुन भने धर्मेन्द्र साह सचिव हुन । यी दुबै थाकेभने अभियान सफल हुन नसक्ने विश्वासका साथ आपतकालिनको बेलामा मात्र होइन, सधैं सामाजिक क्षेत्रमा कार्य गरिरहेका छन् । गरीब, दीनदुःखीलाई उपचार गराउने, असहायलाई सहयोग गर्ने, सरसफाई गर्ने आफ्नो दीनचर्या नै ठानेका छन् ।
जनकपुरधाममा धेरै यस्ता समाजिक अभिन्ताहरु छन् जसले आफ्नो अभियानलाई राजनीति सिढी बनाएर राम्रो ठाउँसम्म पुगेको छ । धेरै यस्ताहरु छन् जसको लक्ष्य अगामी यस्तो हुन सक्छ । ती मध्ये अहिलेसम्म यी दुबैको लक्ष्यको बारेमा भन्न नसकिने अवस्था हुँदाहुँदैन सामाजिक क्षेत्रमा जुन प्रकारले कार्य गरिरहेको त्यसको प्रशांस गर्नै पर्दछ ।
धनुषाबासीका लागि विपत्को बेलामा सधैं समाजिक अभियन्ता र समाजिक संगठनले नै सहयोग गर्दै आएको इतिहास हो । त्यो चाही भूकम्पको बेला होला वा बाढी, चिसोको बेला किन नहोला ? अन्य प्रदेशको अपेक्षा प्रदेश २ मा सबभन्दा बढी गरीबहरु छन् । यस प्रदेशमा यस्ता व्यक्तिहरु पनि छन जसले दैनिक ज्यालादारी गरी जिविको पार्जन गर्दै आएका छन् । चैत ११ गतेदेखि लकडाउन पश्चात् उनीहरुको भोकभोकै बस्ने अवस्था आई सकेको छ ।
कोरोना भाइरसलाई नियन्त्रण गर्न लकडाउनको अलावा कुनै उपाय पनि छैन । तर यस्तो पनि अवस्थाछ कि कोरोना भाइरसबाट जोगियो भने भोकभोकै मर्न सकिन्छ । त्यसका लागि वर्तमान अवस्थामा केही सामाजिक संगठनहरु राहत लगायतका सामाग्रीहरु वितरण गरिरहेका छन् । जनकपुर उद्योग वाणिज्य, धनुषा चेम्बर अफ कमर्स, मारवाडी सेवा समिति, वैश्वय समाज, असहाय संरक्षण मञ्च छन् जसले कोरोना भाइरसबाट बचोस् र अन्न बिना कुनै पनि व्यक्ति नमरोस अभियानमा जुटेका छन् । कोरोना भाइरसबाट विश्वमा करीब ३४ हजार मानिसको मृत्यु भई सकेको छ भने साढे पाँच लाख व्यक्तिमा संक्रमण देखिएको छ ।

विचल्लीमा रुघाखोकी र ज्वारोका बिरामी

जनकपुरधाम, १४ चैत । विश्वभरि फैलिएका कोरोनाको कारण अन्य रोगीहरुको उपचार पनि हुन नसक्दा पीडित बन्दै गएको छ ।
चैत मसान्तामा विशेष गरी तराईमधेशका जिल्लाहरुमा रुघाखोकी, ज्वरो, बच्चाहरुमा निमोनिया लाग्नु समान्य कुरा हो । तर उनीहरुको पनि वर्तमान अवस्थामा उपचारबाट वन्चित हुन थालेको छ । रुघाखोकी लागेका, ज्वरो लागेका व्यक्तिहरु उपचारको लागि सरकारी तथा निजी अस्पतालमा जाँदा पनि चिकित्सिकहरुले उपचार गर्न नमानिरहेको स्थानीयहरुको कथन छ ।
कोरोना भाइरस एक व्यक्तिबाट अर्को व्यक्तिमा सर्ने रोग रहेकोले त्यसबाट त्रसित चिकित्सकहरु पनि उनीहरुलाई उपचार गर्न मानिरहेको छैन । चिकित्सकहरुलाई विशेष गरी कोरोना भाइरसबाट बाँच्नका लागि उपकरणको अभावको कारण असुरक्षित महसुस गर्दै आएका छन् ।
करोनाको लक्षणसँग तराई मधेशका जिल्लाहरुमा मानिसहरुमा यस्ता रोग लाग्नु समान्य कुरा हो । तर अहिलेको अवस्थामा सचेत भएर बस्नुपर्ने चिकित्सक एसके सिंह सुझाउँछन् । उनले भने, ‘वातावरणमा बदलाव आईसकेको छ । विश्व अहिले कोरोनाभाइरसबाट त्राहिमाम छ । बिरामीलाई होइन, अहिलेसबैलाई सतर्कता अपनाउनु आवश्यक छ ।’
विश्वको तथ्यांक अनुसार अहिलेसम्म २२ हजार बढी व्यक्तिको कोरोनाभाइरसबाट मृत्यु भई सकेको र ४ लाखबढी संक्रमित छन् । तर नेपालमा चिकित्सकहरुका लागि चेकजाँचको क्रममा सुरक्षा उपकरणको अभाव रहेको छ । सुरक्षा उपकरणको अभावको कारण समान्य रुघाखोकी लागेमा निजी तथा सरकारी अस्पतालहरु पनि उपचार नगरिकन क्वारेन्टाइन पठाउन थालेको छ । यसले गर्दा बिरामीहरु अस्पताल जान्न मानिरहेको छैन । बिरामीहरु अस्पतालमा उपचारका लागि  गएपनि उपचार भई रहेको छैन ।
चिकित्सक सिंह भन्छन् ‘अहिले विश्वमै संकटकाल लागेको छ । यस्तो अवस्थामा तराई मधेशका जनतालाई खानपिन र सफाईमा बढी ध्यान दिनुपर्दछ । सक्दो चिसो वा तरल पदार्थ खानु हुँदैन । विदेशबाट आएका व्यक्तिहरुसँग टाढै बस्नुपर्छ ।’
काव्य अस्पतालका सञ्चालक समेत रहेका चिकित्सक सिंहले फिवरका रोगीहरुलाई प्रायः अस्पतालले छुट्ै कोठाको व्यवस्था गरिएको छ । हामीहरु पनि गरेको बताएका छन् । उनले वर्तमान अवस्था संकटग्रस्त छन यसमा कुनै दुईमत छैन । तर उपचार गर्न अस्पताल वा चिकित्सक मान्दैन यस्ता कुरा सुन्नु दुर्भाग्य रहेको बताएका छन् ।

नगरभित्र हैण्डवासको व्यवस्था, मेयर साहद्वारा सतर्क रहन सबै नागरिकमा आग्रह

जनकपुरधाम, ९ चैत । विश्वभरि कोरोना भाइरस फैलिरहेको अवस्थामा जनकपुरधाम उपमहानगरपालिकाले नगरभित्रको विभिन्न ठाउँमा हैण्ड वास अर्थात हात धुने व्यवस्था गरिएको छ ।
कोरोनाको लक्षण मध्ये सरसफाई आवश्यक रहेकोले त्यसलाई मध्यनजर गरी उपमहानगरपालिकाले नगरभित्रको विभिन्न चौकहरुमा पानी र साबुनको व्यवस्था गरिएको छ । बजारमा सर्वसाधारण व्यक्तिले जथाभावी रुपमा चिया, नास्ता लगायतका सामाग्रीहरु खाने गरेकोले त्यसबाट कोरोना भाइरस सर्ने सम्भावना रहेको देखिन्छ । त्यसलाई मध्यनजर गरी जनकचौक, भानु चौक, जटह िबस स्टेण्ड, कदम चौक, बस स्टेण्ड, पिडारी चौक, विश्वकर्मा चौक लगायतमा पानी तथा हाथ धुने साबुनको व्यवस्था गरेको जनाएको छ ।
त्यस्तै उपमहानगरपालिकाले विभिन्न ठाउँमा मास्क समेत वितरण गरेको जनाइएको छ । अदृश्य रुपमा रहेको कोरोना भाइरस अहिलेसम्म नेपालमा फेला नपरेपनि सतर्क रहन उपमहानगरपालिकाका मेयर लालकिशोर साहले सबैसँग आग्रह गरेका छन् ।
मेयर साहले भने,‘अहिलेसम्म नेपालमै कोरोना भाइरस फेला परेको छैन । तर नेपाल अछुतो रहने छ भन्न पनि सकिने अवस्थामा छैन । त्यसैले सतर्कता अपनाउनु सबैको नागरिक समाजको दायित्व हो ।’
जनकपुरधाम उपमहानगरपालिका वडा नं. १३ मा क्वारेण्टाइनको व्यवस्था गरिएको छ । शंका लागेमा कम्तिमा १४ दिनसम्म राख्ने सबै व्यवस्था छ मेयर साहले भने ‘नगरभित्र प्रवेश गर्नका लागि ठाउँ ठाउँमा हात धुने व्यवस्था समेत गरिएको छ ।’
उनले हल्लाको पछाडि नपर्न तथा सर्तकता अपनाउन सबैमा आग्रह समेत गरेका छन् ।

वीरगञ्जमा एकजनामा कोरोना भाइरस, पुष्टी  हुन बाँकी
वीरगञ्जका एकजनालाई कोरोना भाइरस पोजेटिभ भएको पुष्टि भएको भारतीय सञ्चारमाध्यमहरुले सार्वजनिक गरेका छन् ।
पर्साको वीरगञ्ज महानगरपालिका १० आदर्शनगरका ६७ वर्षीय शिवकुमार रुंगटालाई पटना मेडिकल कलेजमा चेकजाँच गराउने क्रममा कोरोना संक्रमणको पुष्टि भएको भारतीय सञ्चारमाध्यमहरुले आज पुष्टी भएको सार्वजनिक गरेका हुन् ।
भारतबाट सात दिनपहिले नेपाल फर्केका रुंगटा चारदिनअघि अस्वस्थ भएपछि वीरगञ्जको एक अस्पतालमा प्रारम्भिक उपचार गराई थप उपचारका लागि पटना पुगेका थिए। उनको मिर्गौला प्रत्यारोपणा गरिएको थियो ।
कोरोना संक्रमण पुष्टि भएपछि उनलाई आइसोलेसनमा राखिएको छ । साथैउनको परिवारलाई पनि आइसोलेसनमा राखेको भारतीय सञ्चारमाध्यमहरुले सार्वजनिक गरे पनि स्थानीय स्तरमा यसको अधिकारीक पुष्टी भएको छैन् ।

भारत र चीनसंगको सबै सीमाना एक साताका लागि बन्द
नेपाल सरकारले भारत र चीनसँगको सीमा नाका एक साताका लागि बन्द गर्ने निर्णय गरेको छ । आइतबार बसेको मन्त्री परिषद बैठकले सोमबार बिहान १० बजेदेखि दुवैदेशको नाका एकसाताका लागि बन्द गर्ने निर्णय गरेको हो ।
भारतमा कोरोना भाइरस संक्रमण विस्तार हुँदै जाँदा सरकाले यस्तो निर्णय गरेको हो । मन्त्री परिषद बैठकले कोरोना महामारी रोकथामका लागि ५० करोड रुपैयाँको कोष पनि स्थापना गर्ने निर्णय गरेको छ ।
कोषमा सबै मन्त्रीले एक महिनाको तलब सहयोग गर्ने जनाएको छ । सो कोषमा इच्छुक सबैले सहयोग गर्न सरकारले आह्वान गर्ने निर्णय पनि गरेको छ ।

जनकपुरधाममा ५० बेडको क्वारेन्टाइन स्थापना, शंकास्पद व्यक्तिलाई १४ दिने राख्ने व्यवस्था

जनकपुरधाम, ८ चैत । विश्वभरिमा फैलिरहेको कोरोना भाइसलाई मध्यनजर गर्दै जनकपुरधाम उपमहानगरपालिकाको पहलमा ५० बेडको क्वारेन्टाइनको स्थापना हुने भएको छ ।
उपमहानगरपालिका वडा नं. १३ स्थित मणिपाल टिचिङ्ग हाँस्पिटलका लागि निर्माण गरिएको भवनमा तत्काल ५० वेडको आइसुलेसन सेन्टर निर्माण गर्न लागिएको बताएका छन् । सोको लागि पूर्वाधार निर्माणमा उपमहानगरपालिका, उपकरण तथा चिकित्सकलाई तालिममा प्रदेशका स्वस्थ्य निर्देशनालयले सहयोग पुर्याउने भएको छ ।
जनकपुरधाम उमपहानगरपालिकाका मेयर लालकिशोर साह, उपमेयर रिता कुमारी मिश्र, प्रमुख जिल्ला अधिकारी, प्रदेश सरकारका स्वास्थ्य निर्देशनालयका विजय झा, सोही वडाका वडा अध्यक्ष शुभनारायाण मण्डल सहित नागरिक समाजले शनिवार सो स्थललाई अनुगमन गरेका छन् ।
कोरोनाको शंका लागेका विरामीहरुलाई पहिला त्यहाँ चेकजाँच गर्ने शंकाष्पद विरामीलाई १४ दिनसम्म राख्ने व्यवस्था मिलाइने छ । संक्रमण पाइएमा जानकी मेडिकल कलेज, प्रादेशिक अस्पताल र सिटी अस्पतालको आइसोलेशनमा राखिने उपमहानगरपालिकाका मेयर लालकिशोर साहले बताएका छन् ।
यता जनकपुरधाम उपमहानगरपालिका अन्तर्गत कोरोना परिक्षणमा खटेको डा.संतोष कुमार साहले सुरक्षाकर्मीहरुलाई कोरोना बारे प्रशिक्षण दिइरहेका छन् । अहिलेसम्म नेपालमा कोरोना भाईरसको संक्रमण नदेखिएपनि सुरक्षा र भाईरसबाट बच्ने उपाय सम्वन्धी तालिम प्रदान गरिदै छ । तालिममा मास्क लगाउने, हात धुने, सेनेटाइजरको प्रयोग रोगको देखापर्ने लक्ष्ण र उपचारको विषयमा जानकारी दिइदै छ । दम फुल्ने, रुघाखोकी लाग्ने, एक्कासी ज्वारो लाग्ने, दिशा पातलो आउने जस्ता लक्ष्णहरु देखिएपछि उपचारमा ध्यान दिनुपर्ने तालिममा सहभागि चिकित्सको भनाई छ । यो रोगबाट सुरक्षित रहन र अरुलाई कसरी बचाउने लक्ष्ण देखिए नजिकको अस्पतालमा पु¥याउने, भेला नगर्ने, भिडभाड क्षेत्र जस्तै बजारहरुमा अनावयश्क नजाने सर्तकताका विषय हुन । सकभर बजारको खानेकुरा पनि बढि नखाने बानी बसाउन आवयश्क छ ।
त्यस्तै उपमहानगरपालिकाले विभिन्न ठाउँमा स्वस्थ्य खानेपानी तथा साबुन राख्ने व्यवस्था गर्न लागेको बताइएको हो ।

जनकपुरधाम उपमहानगरपालिकाको पहलमा प्रदेश सरकारको स्वस्थ्य निर्देशनालय, जिल्ला प्रशासन कार्यालय सहितका निकायले ती ठाउँमा क्वाइरेन्टान स्थापना गर्ने सुझाएका छन् । तीनदेखि ५ पाँचभित्रमा सो क्वाइरेन्टानन सञ्चालनमा आउन लागेको हो ।
अहिलेसम्म कोरोना भाइरस (कोभिड–१९) विश्वका १ सय ८६ देशमा फैलिसकेको छ । नेपाल र प्रदेशमा अहिले सम्म संक्रमणको पुष्टी नभए पनि विश्वभर ११ हजार ४१७ जनाको मृत्यु भई सकेको तथ्यांक बाहिर आएको छ ।
जनकपुरधाममा शंका लागेको व्यतmीलाई छिटटै उपचार गराउन उपमहागनरपालिकाले आइतवार देखि टोल फ्रि नम्बर शुरु गर्न लागेको हो ।

तीन ‘स’कै कारण दलित पछाडि’

जनकपुरधाम, ५ चैत । प्रदेश २ कम्युनिष्ट पार्टीका सचेतक एवं प्रदेश सभा सदस्य सुन्दर विश्वकर्माले तीन ‘स’कै कारण दलित समुदाय पछाडि परेको दावी गरेका छन् ।
साँसद विश्वकर्माले भने, ‘दलित समुदायमा शिक्षाको कमी, सम्पतिको अभाव र सत्ताबाट वन्चित छन् ।’
दलित गैरसरकारी संस्था महासंघद्वारा जनकपुरधाममा आयोजित प्रदेश सरकारको नीति, कार्यक्रम र बजेटमा दलित समुदायको सरोकार विषयक ‘अन्तरक्रिया’ कार्यक्रममा प्रदेश साँसद विश्वकर्माले सामाज र राष्ट्रका निर्माता नै दलित हुन । किसान, ठुलठुल्ला घर निर्माण मजदुरको कार्य गर्ने दलित हुन, बाँस समाग्रीदेखि लिएर अन्य समाग्री बनाउने दलित हुन, तर त्यसमा सुख र आनन्द उच्च वर्गले लिने गरेको बताएका छन् ।
महासंघका कार्यकारी  अध्यक्ष भक्तबहादुर विश्वकर्माको अध्यक्षतामा भएको सो कार्यक्रमका प्रमुख अतिथि समेत रहेका साँसद विश्वकर्माले दलित मुक्तीको लागि संघर्ष र आरक्षण हुनुपर्ने र त्यसका लागि सबै दलितहरु संगठित भएर अगाडि बढ्नुपर्ने जोड दिएका छन् ।

त्यस्तै अर्का साँसद शोभा लामाले दलितको उत्थान र अधिकारका लागि पार्टीबाट माथि उठेर कार्य गरी देखाउनुपर्ने बताएका छन् । उनले भने, ‘दलित शसक्तीकरण पास भएर हुँदैन, दलितलाई आफ्नो कार्य आफै गर्न दिएमा मात्र आर्थिक सम्पन्नता र अधिकार सुनिश्चित हुन्छ ।’ दलितलाई बचत गर्ने बाणी र शिक्षा आर्जनतर्फ पनि आफै अगाडि बढ्नुपर्छ उनले भने ।
कार्यक्रममा सीता गुरुंग, रविन्द्र बैठा, शर्मिला महरा, सुनिता राउत सहितका व्यक्तिहरुले आफ्ना विचार राखेका थिए । कार्यक्रममा प्रदेश २ कै दलित समुदायका अगुवाहरुको सहभागिता रहेको थियो ।

‘प्रदेश २ मा हाईरिक्स’

जनकपुरधाम, २ चैत । प्रदेश नं. २ का समाजिक विकास मन्त्रालयका स्वस्थ्य विभाग निर्देशनालयले कोरोना भाइरसको पहिचान र उपचारका लागि सबै प्रविधि तयार रहेको दावी गरेको छन् । तर अर्कोतिर प्रादेशिक अस्पतालका जमुन सिंहले प्रदेश २ मा कोरोना भाइरसको सम्भावना कम भएपनि लागेमा हाईरिक्स रहेको चेताएका छन् ।
समाजिक विकास मन्त्रालयद्वारा जनकपुरधाममा आयोजित कोरोना सम्बन्धी अन्तरक्रिया कार्यक्रममा सिंहले भने, ‘परोसी मुलुक भारतमा कोरोना भाइरस फेला परिसकेको छ । यसले स्पष्ट हुन्छ नेपाल पनि अछुतो रहँदैन ।’ कोरोना भाइरस फेला परेमा नेपालमा नियन्त्रण गर्नु चुनौती हो उनले भने, ‘कोरोना भाइरस नियन्त्रणका लागि यहाँ मेशिन छैन, औषधी छैन, परसोनल प्रोटक्ट ईक्वीपमेन्ट, थर्मनल गण लगायतको साधन छैन ।’
कोरोना भाइरसको लक्ष्ण देखा परेमा सबभन्दा पहिला क्वारेन्टाइनको व्यवस्था हुनुपर्छ जुन प्रदेश २ मा कहाँ गर्ने र कसरी गर्ने व्यवस्था छैन । चिकित्सक आफै सुरक्षित नभएमा कसरी अरुलाई उपचार गर्ने उनले उल्टै प्रश्न गरेका छन् ।
यता समाजिक विकास मन्त्रालय अन्तर्गत स्वस्थ्य निर्देशनाले निर्देशनालयले कोरोना भाइरस चेकजाँच र उपचारका लागि प्रदेश सक्षम रहेको दावी गरेका छन् ।
स्वथ्य निर्देशनालयका अध्यक्ष हरिचन साहको अध्यक्षतमा भएको अन्तरक्रिया कार्यक्रममा उनले कोरोनाभाइरस उपचारका लागि प्रदेश २ मा १४० वटा आईयूबेड, एम्बुलेन्सको व्यवस्था, भिडभाड नियन्त्रण, उपचार खर्चको व्यवस्था, स्वस्थ्यकर्मीहरुको सुरक्षा, तथा तालिमको व्यवस्था, प्रयोगशालााई तालिम र नमूना जाँचका लागि समाग्रीहरु उपलब्ध रहेको दावी गरेका छन् ।
स्वास्थ्य निर्देशनालयका डा. संजय कुमार यादवले प्रदेश २ को विभिन्न ठाउँमा हेल्थडेस्क, परीक्षणको व्यवस्था, जनचेतना अभिवृद्धि कार्यक्रम भई रहेको जानकारी गराएका छन् ।
उनले भने, ‘धनुषाकै सीमावर्ती क्षेत्रमा हेल्थडेस्कको व्यवस्था गरिएको छ । २३ वटा हेल्थडेस्क सञ्चालनमा छ ।’ समाग्रीहरु आपूर्तिमा समस्या छ उनले भने, ‘प्राविधिक समाग्रीको समस्याको कारण केही कठिनाई हुन सक्छ, तर अहिले प्रदेश २ मा यस्ता कुनै किसिमको समस्या छैन ।’
कार्यक्रममा प्रमुख जिल्ला अधिकारी प्रदीपराज कणेल, नेपाल रेडक्रसका नरेस सिंह, जिल्ला समन्वय समितिका रामदेव बनरैत सहितका व्यक्तिहरुले विचार राखेका छन् ।

जनकपुरधामको पेठिया बजारमा भव्य मटकोफोड

जनकपुरधाम, २९ फागुन । होलीको अवसरमा जनकपुरधाम उपमहानगरपालिका वडा नंं ६ स्थित पेठिया बजारमा युवाहरु भव्य समारोहबीच मटकोफोड कार्यक्रम गरेको छ ।
मटकाफोडका विजेता अमर पासमानलाई मायाको चिन्हो र सम्मानपत्रबाट सम्मानित गरेको छ ।
स्थानीय युवा समाजसेवी धर्मेन्द्र कुमार साहको अध्यक्षतामा भएको मटकाफोड कार्यक्रममा प्रमुख अतिथि प्रतिनिधि सभा साँसद प्रमोद साहले होलीको शुभकामना दिंदै भने,‘मोटकाफोड कार्यक्रमबाट युवाहरुमा शारीरिक स्वस्थ्यता तथा प्रतिभा उजागर हुनेछ । खेलकुदमा युवाहरु अगाडि आएमा मात्र समृद्ध प्रदेशको परिकल्पना गर्न सकिन्छ ।’
प्रतिनिधि सभा साँसद साहले पर्व त्योेहारको बेला मात्र होइन, युवाहरुलाई खेलमा ल्याउनका लागि बेलाबेलामा खेलकुद सम्बन्धी कार्यक्रम गरी राख्न युवाहरुलाई आग्रह समेत गरेका छन् ।
पेठिया बजारमा विगत २०वर्षदेखि मटकाफोड कार्यक्रम हुँदै आएको समाजसेवी धर्मेन्द्र साहले बताएका छन् । उनले पेठिया बजार तथा जानकी नगरका युवाहरुले संयुक्त रुपमा यो आयोजना गरेको जानकारी समेत गराएका छन् । मटकोफोड कार्यक्रममा प्रदेश सभा सदस्य तथा राजपा सचेतक परमेश्वर साह, वैद्यनाथ साह, जगदीश महासेठ, प्रमोद यादव,जीवछ साह, सरोज साह, पवन साह, पत्रकार ओम प्रकाश साह नेपाली सहितले आफ्ना विचार राखेका थिए ।

भुक्तानीमा पनि कोरोना भाइरस लाग्योः मन्त्री सोनल

जनकपुरधाम, २३ फागुन । भौतिक पूर्वाधार तथा योजना विकास मन्त्री जितेन्द्र सोनलले व्यग्य कस्दै भने, ‘विश्वसलाई जसरी कोरोना भाइरसले भयभित बनाएको छ, त्यस्तै नै यस प्रदेशको नामाकरण तथा तथा स्थायी राजधानी घोषणामा उपभोक्ता समितिको भुक्तानीमा कोरोना भाइरस लागेको जस्तै हो ।’
जनकपुर उद्योग वाणिज्य संघद्वारा शुक्रवार आयोजित ‘होली मिलन’ समारोहमा मन्त्री सोनलले हुनतः प्रदेशको नाम मधेश प्रदेश र राजधानी जनकपुरधाम नै हुन्छ, तर प्रक्रियामा होलीपछि जाने बताएका छन् ।
उनले होली कृषिमा आधारित पर्व रहेको भन्दै यस पर्वमा कुनै पनि जातजाति, समुदाय साना र ठूलो हुँदैन । रंग अबिरले सबैलाई एकनास बनाउनको मतलव नै हो भाईचारा र पुराना कुराहरु विर्सेर नयाँ किसिमबाट जीवनयात्राको शुरुवात गर्नु । सामानताको प्रतिको रुपमा होली रहेको जिकिर गरेका छन् ।
संघका अध्यक्ष ललित साहको अध्यक्षतामा भएको सो कार्यक्रमका विशिष्ट अतिथि जनकपुरधाम उपमहा नगरपालिकाका मेयर लालकिशोर साहले कोरोना भाइरस वर्तमान अवस्थामा मानिसलाई भयभित बनाएकोले जनकपुरधाममा तीनवटा ठाउँमा स्वस्थ्य हेल्थ पोष्ट राख्न लागेको बताएका छन् । उनले भने, ‘स्वस्थ्य परीक्षणका लागि जानकी मन्दिर, बस पार्क तथा जनकपुर एयरपोर्टमा हेल्थ पोस्टको व्यवस्था हुनेछ ।’
मेयर साहले कोरोना भाइरसबाट सर्तक रहन आग्रह गर्दै  सरसफाईमा जुट्न बताएका छन् । उनले हाथदेखि लिएर नगरसम्मको सफाई भएमा  रोग आफै भाग्ने जिकिर गरेका छन् ।
कार्यक्रममा प्रदेश साँसद परमेश्वर साह, जानकी मन्दिरका महन्थ रामरोशन दास, पूर्व मेयर बजरंग प्रसाद साह, जिल्ला समन्वय समितिका अध्यक्ष रामदेब बनरैत, धनुषाका प्रमुख जिल्ला अधिकारी प्रदीप राज कर्णेल, शिवशंकर साह हिरा, इ. प्रकाशचन्द्र, रमेश साह, निर्मल चौधरी, मनोज साह सहितका व्यक्तिहरुले शुभकामना आदान प्रदान गरेका छन् ।

‘जनकपुरधाको २० वर्षिय योजना तर्जुमा’

जनकपुरधाम, २१ फागुन । जनकपुरधामलाई २० वर्षे योजना तर्जुमा तयार पारिएको छ । अहिलेको जनकपुरधाम र अगामी २० वर्षपछि देखिने जनकपुरधामको परिकल्पना गरी विज्ञहरुले योजना तर्जुमा तयार पारिएको हो ।
जनकपुरधाम उपहानगरपालिकाद्वारा आयोजित दुई दिवसीय ‘जनकपुरधाम सन् २०४० ः दूरगामी सोच निर्धारण तथा समावेशी आर्थिक योजना तर्जुमा गोष्ठीबाट सो योजनाहरु तयार पारिएका छ ।
तयार पारिएको योजनाहरुमा दिगो लक्ष्य, उद्देश्य, समस्या, चुनौती,  अवसर, बाधकलाई समेत समेटिएको छ ।
सहभागी विज्ञहरुले विभिन्न समूहमा विभाजित भई विभिन्न बुँदामा आ आफ्ना विचारहरु सुझाएका छन् । जनकपुरधामको चौतर्फी विकासका लागि पहिलो प्राथमिकता पर्यटन क्षेत्रलाई दिनुपर्ने र त्यसका लागि जनकपुरधामलाई हिन्दुहरुको ‘वैवाहिक हँव’को विकास गर्ने, यहाँका धार्मिक महत्वलाई उजगार गरी देशविदेशमा प्रचारप्रसार गर्ने रहेछ । त्यस्तै मूर्त साँस्कृतिक सम्पदाहरुको पहिचान गरी संरक्षण गर्ने, मूर्त तथा अमूर्त साँस्कृतिक सम्पदाहरुको दिगो विकासका लागि दैनिक जीवनोपयोगी बाउने र आर्थिक दिगोपन हुने किसिमको विकास गर्ने रहेछ ।

त्यस्तै सम्पदाहरुको उपयोग र प्रयोगको मौलिकता, मूल्य मान्यता प्रतिकुल प्रभाव नपर्नेगरी भावी सन्ततिले समेत वर्तमान पुस्ता उपयोगिताको तह र हदसम्म नै उपयोग गर्ने। जातिगत लैगिंक सीमान्तकृत,अल्पसंख्यक, तेस्रो लिंगी समुदाय समेतको प्रतिनिधित्व र सहभागिता गराउने, संस्कृति सम्पदाको क्षेत्र निर्धारण गरी त्यसको वरिपरि प्रदूषण उत्र्सजन नगर्ने र सोबाट बचाउने । संस्कृति सम्पदाहरुको परिसरभित्र फोहरमैला उत्पन हुने किसिमको सामाजिक संस्कृतिक, व्यवसायिक क्रियाकलापमाथि रोक्न लगाउने, सम्पदा गुठी मन्दिरको व्यवस्थापन र सोसँग सम्बन्धित आर्थिक क्रियाकलाप जनसहभागिता बढाउने, सम्पदाहरुको आवश्यक उपयुक्त मर्मत संभार, संरक्षण, पुनर्निर्माण र पुर्नस्थापन गर्ने ।  पुननिर्माण र व्यवस्थापन र्दा दक्ष, विज्ञ इन्जिनियर, संस्कृतिविद्को परामर्शसेवा प्राप्त गरी मात्र उक्त कार्य गर्ने रहेको छ ।
त्यस्तै जनकपुरधामलाई आर्थिक रुपमा सवल पार्नका लागि यहाँका कृषि क्षेत्र, शैक्षिक क्षेत्र, उद्योग धन्दा, संस्कृतिक संरक्षण, गुणस्तरीयतालाई पनि योजना तर्जुमा राखिएको छ ।
जनकपुरधामको माछादेखि लिएर कृषि र पहिरणसम्मको योजना तयार पारिएको छ । अगामी २० वर्षमा जनकपुरधामको विकास गर्ने हो भने तयार पारिएको लक्ष्यमाथि जनकपुरधाम उपमहानगरपालिका सहितको निकायलाई अगाडि बढनुपर्ने सहभागीहरुले सुझाएका छन् ।
सहभागी विद्हरुले जनकपुरधाममा पर्यटन मात्र होइन, यहाँका मठ मन्दिर, सरसरोवर संरक्षण सम्बद्र्धन तथा सौन्दर्यीकरण र महत्वलाई उजागार गर्ने, कृषि, कलकारखाना, उद्योग धन्धा, स्कूल÷कलेज, जानकी मन्दिर दर्शन  र सीताको स्टेचु लगायतका योजनालाई कार्यान्वयनमा ल्याउनुपर्नेमा जोड दिएका छन् ।
जनकपुरधाम उपमहानगरपालिकाका मेयर लालकिशोर साहले यहाँबाट तयार पारिएको योजना तर्जुमामाथि लक्षित भई कार्य गर्ने प्रतिबद्धता जनाएका छन् । उनले यसका लागि प्रदेश र संघीय सरकार लगायत अन्य मुलुकका दातृहरुलाई गुहार्ने प्रतिबद्धता जनाएका छन् ।

‘असहायलाई असहाय मञ्चले गराए विहे’

जनकपुरधाम, १९ फागनु । धनुषाको मिथिला बिहारी नगरपालिका वडा नं. १० मा बस्ने एकजना असहायको छोरीको विहेमा असहाय संरक्षण मञ्चले नगद तथा विहेमा दिइने सामानहरुबाट सहयोग गरेको छ । असहाय संरक्षण मञ्च नेपालका अध्यक्ष वैद्यनाथ साहले रामपृत मण्डलकी छोरी चाँदनी कुमारी मण्डलको विहेमा एकथान टेबुल, रेक, कपडा, कुर्सी चारथान, दराज एकथान, टंूक एकथान, साडी, खानेतेल, अलमाली, नास्ता तथा खानाका सम्पूर्ण समाग्रीहरु प्रदान गरेको बताएका छन् ।
सर्लाहीको लालबन्दी हिरापुर बस्ने भिखारी मण्डलको छोरा संजु कुमार मण्डलसँग सोमवार राति उनको विहे भएको छ । रामपृत मण्डललाई ६ वटा छोरी रहेको छ भन्ने उनीसँग घडाडी बाहेक केही नरहेको बताइएको छ । परिवारमा एकजना कमाउने गरेकोले छोरी विहेमा निक्कै समस्या परेपछि मञ्चका अध्यक्ष साहले सामाजबाट आर्थिक तथा समाग्रीहरु संकलगन गरी सहयोग गरेको बताएका छन् ।
समाजिक अभियन्ता धर्मेन्द्र साहले आफ्नो फर्निचरबाट पलंग, कुर्सी लगायतका समाग्रहिरु सहयोग गरेकोछ भन्ने बद्री साह लगायतका व्यक्तिहरुले रामपृतको छोरीको विहेमा सहयोग गरेको अध्यक्ष साहले बताएका छन् । यो भन्दा अघि असहाय संरक्षण मञ्चले तीनवटा असहायलाई विहे गराउनमा सफल भएको छ ।

‘प्रदेश सरकार विरुद्ध दलितहरु आन्दोलनको तयारीमा’

जनकपुरधाम, १८ फागुन । प्रदेश २ का दलितहरुले प्रदेश सरकारको विरोधमा आन्दोलन गर्ने तयारीमा जुटेका छन् ।
प्रदेश सरकारले दलित समुदायको हकअधिकार सुनिश्चित तथा जनसंख्याको आधारमा समानुपातिक समावेसी गर्ने ठोकुवा गरिरहेको बेलामा स्टाफ नर्स तथा अनमि परिचालनका लागि निकालिएको विज्ञापनमा समानुपातिक समावेसी सिद्धान्त विपरित रहेकोले त्यो विज्ञापन नसच्याएमा बाध्य भएर दलित समुदायहरु आन्दोलनमा उत्रिने चेतावनी दिएका छन् ।
दलितहरुले ‘दलित संघर्ष समिति’ गठन गरेर मुख्यमन्त्रीको कार्यालायलाई ज्ञापनपत्र मार्फत ध्यानाकर्षण गराउँदै दलित, मधेशी, महिला, मुस्लिम, जनजाति आदिको सामानुपातिक समावेसी सिद्धान्तको आधारमा पुनः विज्ञापन प्रकाशन नगरेमा सरकार विरुद्ध आन्दोलन गर्न बाध्य हुने चेताएका छन् ।
त्यसैगरी जनकपुरधाममा थर्ड एलाइन्सले आयोजना गरेको सामाजिक रुपान्तरणका लागि दलित सशक्तिकरण ऐन कार्यान्वयनका अवसर र चुनौती विषयक अन्तक्रिया कार्यक्रममा दलित अगुवाहरुले संघीय सरकार र प्रदेश सरकारमा खासै भिन्नता नरहेको दोष लगाउँदै प्रदेश सरकारले कथनी र करणी नसच्याएमा दलितहरु सरकार विरुद्ध सडकमा उत्रिने चेतावनी दिएका छन् ।
दलित अभियन्ता भोला पासमानले भने, ‘प्रदेश सरकार कलस्टरको कुरा गर्ने तर विज्ञापन निकालिदा त्यसलाई वाईपास गरेर जाने दलितप्रतिको विभेद नै हो ।’ प्रदेश सरकारले ल्याएको दलित सशक्तिकरण ऐन समग्र रुपमा राम्रो भएपनि जबसम्म कार्यान्वयनमा आउँदैन तबसम्म दलित समुदायको उत्थान र पहुँच हुन नसक्ने उनले दावी गरेका छन् ।
कार्यक्रमका प्रमुख अतिथि आन्तरिक मामिला तथा कानून मन्त्री ज्ञानेन्द्र कुमार यादवले दलितको जनसंख्याको आधारमा आरक्षण दिन संघ सरकारलाई अनुरोध गरेका छन् । विभेद रहित समतामुलक समाजको निर्माणमा प्रदेश सरकारको उदेश्य रहेको बताएका छन ।
मुख्यमन्त्रीको अध्यक्षतामा जातीय विभेद छुवाछुत समिति छ । यस ऐनमा निशुल्क शिक्षा, स्वास्थ्य वीमा, समानुपातिक समावेशी, दलित विकास समिति र पालिका स्तरमा जातीय छुवाछुत अनुगमन तथा दलित विकास, छुवाछुत विरुद्ध पालिका स्तरीय इकाइ लगायत दलितको समाजिक न्यायको लागि पनि यस ऐनले बोलेको छ ।  उनले भने, ‘कुनै संघ ंसंस्थाको दवावमा प्रदेश सरकारले यो कानून ल्याएको छैन । आवश्यकताको आधारमा आएको हो ।
दलित सशक्तिकरण ऐनको कार्यान्वयनको अवस्थालाई केलाउदा दलितहरु एकजुट भइअगाडी आइ आन्दोलन, डिलिगेशन वा अदालतमा मुद्दा हालेर भएपनि यस ऐनको कार्यान्वयन गराउन दलितहरु आफै पहल गर्न सक्नु पर्ने मुख्य न्यायधिबक्ता दिपेन्द्र झाले बताएका छन् । ऐनको कानूनी अवस्था तथा कानूनी तथा सैद्धान्ती पक्षमाथि प्रकाश पार्दै भने ‘समानुपातिक समावेशीको सिद्धान्तको मर्ममाथि कसैले खेल्न नपाउने गरी आरक्षणलाई सुरक्षित गर्न सक्नुपर्छ । जातीय आधारमा आरक्षण हुने कानूनी व्यवस्था भए अनुसार लोकसेवा आयोगको मापदण्ड अनुसार आफु तयार छौं ।’
कार्यक्रममा प्रदेश साँसद सुन्दर विश्वकर्मा, परमेश्वर साह, रामचन्द्र मण्डल तथा दलित अगुवा नेताहरुले आ आफ्ना विचार राखेका थिए ।