‘वडा अध्यक्षहरुले दलित सदस्यलाई टेर्दै टेर्दैन’

जनकपुरधाम, १५ चैत्र । जनकपुरधाम उपमहा नगरपालिकाको १देखि २५ सम्मका वडा अध्यक्षहरुले दलित महिला सदस्यहरुलाई कुनै पनि कुरामा टेर्दै टेर्दैन महिला सदस्यहरुले आरोप लगाएकी छन् ।
जनकपुरधाममा नेपाल राष्टिूय दलित समाज संघद्वारा आयोजित ‘नीति सम्वाद’ कार्यक्रममा सहभागीहरुले त्यस्ता आरोप लगाएकी हुन । सहभागी महिला सदस्यहरुले प्रायः बैठकमा नबोलाउने, गएपनि हेप्ने, बोल्न नदिने, दलित भएर विभेद गर्ने गुनासो पोखेकी छन् ।
संघका अध्यक्ष रघुनाथ दासको अध्यक्षतामा भएको ‘नीति सम्वाद’ २५ वटै वडाका दलित महिला सदस्यहरु, दलित अगुवाहरुले संघीय सरकार, प्रादेशिक सरकार र स्थानीय सरकारले पनि दलित अधिकारको कुरा गर्ने तर दलितलाई अगाडि बढन नदिने औल्याएका छन् । उनीहरुले अधिकारको लागि आफै अगाडि आउनुपर्ने धारणा राख्दै त्यसका लागि संगठित भएर पहिचान सहितको लडाईका लागि तयार रहन सबैमा आग्रह गरेका छन् ।
‘संविधानले दलितमा अधिकार त दिएको छ, तर समाजले दिन चाहि रहेको छैन’ वडा नं. ३ का सदस्य तथा कार्यपालिका सदस्य सुनिता राउत (मेस्तरनी)ले भनिन, ‘दलितको अधिकार राज्यले कागजमा मात्र सीमित गरेको हो, समाजले व्यवहारमा लागु गरेको छैन ।’ उनले कुनैपनि योजना तयार गर्दा वा योजना आउँदा बैठक नै नबोलाई बिना जानकारीको पास हुने गरेको उनले जिकिर गरिन ।
त्यस्तै वडा नंं २५ की शैलो पासमानले संविधान अनुसार दलितलाई निर्वाचनमा स्थान त दिएकोछ, अधिकारको लडाई अहिले पनि लड्नुपर्ने बताएकी छन् । उनले वडाको विकास हुँदा दलित बस्तीमै निर्माण कार्य लगायतमा रोक लगाउँदै आएको गुनासो पोखेकी छन् ।
त्यस्तै वडा नं. २० की वडा सदस्य गीता देवी दासले दलितको लागि हाम्रो वार्डमा ५० हजार रुपैया बजेट छुट्याएको वडा अध्यक्षले भनेका थिए, तर ती बजेट कहाँ गएको छ, सोद्धा उल्टै हेप्ने गरेको दुःखेसो पोखेकी छन् ।
त्यसैगरी वडा नं. १६ की साविती देवी दासले अहिलेसम्म हस्ताक्षर मात्र गरेको हुँ । के बजेट छ, कहाँ खर्च हुन्छ, जानकारी गराउँदैन, जति कराएपनि केही नहुने जिकिर गरेकी छन् । उनले दलित महिला सदस्याहरुलाई प्रायः वडा अध्यक्षहरुले हेपेर राख्ने गरको बताएकी छन् ।कार्यक्रममा नेपाली काँग्रेका नेता रामवरण पासमान, वडा नं. ७ का वडा अध्यक्ष जानकी राम साह, दलित अगुवा चन्देश्वर सादा, पँचलाल दास, रामनाथ दास, कैलास दास, उर्मिला महरा , अरुण चौधरी, लगायतका व्यक्तिले विचार राखेका छन् । ‘नीति सम्वाद’ कार्यक्रममा उठेको कुराहरुलाई जनकपुरधाम उपमहा नगरपालिकाका मेयर लालकिशोर साहलाई ध्यानाकर्षण गराएका छन् ।

उपमहानगरपालिकामा मेस्तर कर्मचारी ४५ जना, तलव निकास ६५ जनाको

जनकपुरधाम, ११ चैत्र । जनकपुरधाम उपमहानगरपालिकाको सफाई शाखामा ठूलो घपलाबाजी हुने गरेको सोमवार खुलासा भएको छ । उपमहानगरपालिकामा दैनिक कामदारको रुपमा मेस्तर कर्मचारीहरु ४५ जना मात्र रहेपनि सो सफाई शाखाबाट ६५ जनाको रकम निकासा हुने गरेको खुल्न आएको हो ।
दुई महिनादेखि तलव नपाएको दैनिक कामदारको रुपमा रहेको ४५ जना मेस्तरहरुले सोमवार पत्रकार सम्मेलन गरी आफ्नो गुनासो पोखेका छन् । उनीहरुले ज्यालादारीमा कार्य गरेपनि दुई महिनादेखि तलव नपाउँदा परिवार धान्न धौधौ परेको बताएका छन् । उनीहरुले तलव माँग्न जादा बोर्ड मिटिङ्गबाट पास भएपछि मात्र विचार हुने भनेर फर्काउँदै गरेको उनीहरुले पत्रकारसम्मेलनमा गुनासो पोखेका छन् ।

एकदिन पांकिङ्ग खाँदा पाँच हजार कट
जनकपुरधाम उपमहानगरपालिकामा दैनिक ज्यालादारीमा कार्यरत रहेका अरुण मेस्तरले एक दिन धोखाले पांकिङ्ग खाएपछि मेरो तलवबाट ललन लाल कर्णले पाँच हजार रुपैया काटेको उनले गुनासो पोखेका छन् । उनले भने, ‘धेरै यस्ता कर्मचारीहरु पान पराग लगायतको सुर्तीजन्य खाएर भनेपनि उनीहरुलाई केही नगरेको तर आफूले एक दिन पांकिंग खाएको देखेपछि पाँच हजार रुपैया तलवबाट काटेको कहाँ न्याय हो ।’ उनले सफाई सुपरवाइजर कर्ण मेस्तरहरुलाई हेपेर दवंगशैलीमा कार्य गराउँदै आएको बताएका छन् ।
पत्रकार सम्मेलनमा मेस्तर कर्मचारीहरुले भने, ‘आफूहरु स्कूल, कलेज तथा क्लिनिकहरुमा कार्य गरिरहेका थिए । त्यो बेलामा उपमहानगरपालिका तिमीहरुलाई स्थायी नियुक्त दिनेछ भन्दै बुलाएका थिए । तर एक वर्षदेखि अश्वासन मात्र दिदै आएको हो ।’ संघीय सरकारले कर्मचारी समायोजनको पत्र काटेपछि आफूहरु अहिले कहीकतैको रहेन उनीहरुले दुखेसो पोखे ।
फर्जी साइन गरी मासिक ३ लाख ६० हजार
जनकपुरधाम उपमहानगरपालिको सफाई शाखामा फर्जी साइन वा अँगुठा लगाएर मासिक ३ लाख ६० हजार रुपैया उपमहानगरपाकिलाका सफाई इन्चार्ज ललन लाल कर्णले उठाउँदै आएको स्रोत खुल्न आएको छ । सफाई कर्मचारीहरुले नै सोमवार पत्रकार सम्मेलन गरी ज्यलादारीमा ४५ जना कर्मचारीहरु छन् तर तलवी लिस्टमा ६५ जनाको तलव निकासा हुँदै आएको छ । यसरी हेर्दा २० जना ज्यालादारी कर्मचारीको रकम ललन कर्णले उठाउँदै आएको छ । उनी एक्कै खाने गरेको हो, कि अरुलाई पनि खुवाउने गरेको छ त्यो थाहा नभएको पनि पत्रकार सम्मेलनमा बताएका छन् ।

‘सफाई सुपरवाइजर लालन लाल कर्णले २०७४ साल माघ÷फागुन महिनामा मेस्तरहरुलाई घरघरबाट उपमहानगरपालिकामा बोलाएर ल्याएका थिए । अब कतै कार्य गर्नुपर्दैन, तिमीहरुलाई उपमहानगरपालिकामा नै स्थायी नोकरी गराई दिन्छौंं भनेका थिए’ मेस्तर समुदायका सफाई लिडर कुशेश्वर मेस्तरले भने ‘अहिलेसम्म तलव पनि दिदै नै आएको छ ।’
उनले भने ‘ज्यालादारीमा ४५ जना मेस्तरकर्मचारीहरु छन् । तर तलवी चार्ट ६५ जनाको बन्दै छ । हामीहरु मध्ये नै धेरैजनासँग अँगुठा छाप लगाएर ६५ जनाको तलव निकासा गर्दै आएको हो ।’ सफाई सुपरवाइजर लालन लाल कर्ण मेस्तर कर्मचारीको तलवबाट पनि बेलाबेलामा रकम झिक्ने गरेको उनीले दोहोर्याएका छन् ।
मेस्तर समुदायका सफाई लिडर कुशेश्वरले भने ‘मासिक रुपमा कर्णले ३ लाख ६० हजार फर्जी साइन वा अँगुठा लगाएर उपमहानगरपालिकाबाट रकम झिक्ने गरेको छ । त्यति मात्र होइन, मेस्तर कर्मचारी ढिलो आएमा न्यूनतम तलवबाट पनि काट्ने गरेको हो ।’ उनले तलव उपलब्ध गराई दिन र उपमहानगरपाकिलामा स्थायी गराई दिन पत्रकारहरुलाई गुहारोको बताए ।
मलाई केही थाहा छैन ः मेयर साह
जनकपुरधाम उपमहानगरपालिकाका मेयर लाल किशोर साहले सबैको बेग्लाबेग्लै फाँट छ । सबैलाई जिम्मेवारी दिएको छ । मेस्तर कर्मचारीहरुले तलव सम्बन्धी गरेको गुनासो जायज हो । तर नभएको कर्मचारीको तलव पनि उठाएर खाने गरेको सुन्दा आफू पनि  छक्क परेको छु । मेरो अनुसार त्यसो नहुनुपर्ने हो । उनले भने, ‘त्यो भए छानबिन हुन्छ । मेरो अनुसार उनीहरुले आबेस त्यसो भनेको होला । सत्य भएमा त्यस्तामाथि कारवाही हुन्छ ।’
कुशेश्वरले भने ‘उपमहानगरपालिकाका मेयर लालकिशोर साहसँग भेटन खोज्दा त्यहाँसम्म जान पनि दिदैन । सफाई सुपरवाइजर म छु, मसँग नै भनेर हेप्ने गर्दै आएको छ ।’ दलित, अशिक्षित, पहुँच नभएकाहरुलाई यसरी हेप्दाहेप्दा र तलव नपाएपछि बाध्य भएर पत्रकारहरुलाई गुहारोको उनले बताएका छन् ।
उपमहानगरपालिकामा स्थायी कर्मचारी ३७ जना र करारमा १२ जना रहेको छ ।

‘धनुषाका २९वटा सरकारी कार्यालय मुआब्जा नतिरी भोगचलनमा’

कैलास दास
जनकपुरधाम, १० चैत्र । गुठी संस्थान जनकपुर शाखाको जग्गामा धनुषाका २९ वटा बढी सरकारी कार्यालयहरुले अहिलेसम्म मुआब्जा नतिरी कार्यालय सञ्चालन गर्दै आएको जनाइएको  छ ।
गुठी अधिनस्थ रहेको करीब ६६ विघा जग्गामा सो कार्यालयहरु छ । नेपाल सरकारका ठूलादेखि साना कार्यालयहरुले अहिलेसम्म गुठीको जग्गा वापत तिर्नुपर्ने मुआब्जा नतिरी अहिलेसम्म कार्यालय सञ्चालन गर्दै आएको गुठी संस्थान शाखा कार्यालय जनकपुरधामका प्रमुख मनोज कुमार शर्माले बताएका छन् । प्रमुख शर्माले भने ‘अहिलेसम्मको तथ्यांकमा रकम नबुझाई जग्गा भोगचलन गर्दै आएको हो ।’



लिजामा बस्देवास्त गरेको यी जग्गाहरु
जनकपुरधाम उपमहानगरपालिकालाई प्रतिवर्ष सात लाख ५० हजार रुपैया, विश्वभारती फाउण्डेशनलाई १ लाख ८० हजार रुपैया, राष्ट्रिय खेलकुद विकास परिषद ९ लाख रुपैया, महेन्द्रनारायण स्मृति प्रतिष्ठानलाई  प्रतिवर्ष कट्ठा ३ मनका दरले बुझाउनु पर्ने, मिथिला नाट्यकला परिषदलाई प्रतिकट्ठा पाँच हजार रुपैया, नेपाल सरकार संस्कृत पर्यटन तथा नागरिक उड्डयन कार्यालय प्रतिवर्ष प्रतिकट्ठा पाँच हजार रुपैया, रामनारायण मिश्र चिन्तनलाई प्रतिवर्ष प्रतिकट्ठा पाँच हजार रुपैयामा लिजमा जग्गा उपलब्ध गराइएकोे गुठी संस्थान जनकपुरशाखाका प्रमुख मनोज कुमार शर्माले जनाएका छन् ।

चरण परीक्षण तथा विउ वृद्धि फारम ३७ विघा ४ कट्ठा, कृषि विकास शाखा १ विघा ११ कटठा, खाद्य तथा कृषि बजार सेवा कार्यालय १० कट्ठा,पशु विकास तथा पशुस्वास्थ्य शाखा १ विघा १२ कट्ठा, जिल्ला शिक्षा कार्यालय १ विघा ६ कट्ठा, धनुषा जिल्ला अदालत १ विघा ८ कट्ठा, नेपाल परिवार नियोजन संघ करीब ४ कट्ठा, जिल्ला प्रहरी कार्यालय १ विघा साढे पाँच कट्ठा, अञ्चल प्रहरी कार्यालय ४ विघा साढे ९कट्ठा, नेपाल रेडक्रस सोसाइटी करीब ४ कट्ठा, सहरी विकास तथा भवन निर्माण डिभिजन १ विघा साढे पाँच कट्ठा, महिला विकास सेवा केन्द्र ४ कट्ठा, रासस धनुषाको कार्यालय डेढ कट्ठा रहेको छ ।

गुठी संस्थान अन्तरगत रहेको जग्गा
गुठी अधिनस्थ रहेको जग्गा ७१२ विघा, १ कट्ठा, तैनाथी गुठीको जग्गा १७४३ विघा १० कट्ठा, १३ धूर, रैतान नम्वरी जग्गा ३६१०३ विघा, १० कट्ठा, ४ धुर रहेको गुठी संस्थान जनकपुर शाखाले जनाएको छ ।
ती मध्ये राममन्दिर, जानकी मन्दिर, लक्ष्मण मन्दिर, सुगामधुकरही स्थान, कपिलेश्वरनाथ स्थान, हनुमान मन्दिर, रत्नसागर मन्दिर, बरही कुट्टी, गिरनारी कुटी, सुब्बा कुटि, जनक मन्दिर, राधाकृष्ण भगवान वीरपुर कुटी लगायतलाई सांस्कृतिक संरक्षण सम्बद्र्धन एवं मठ मन्दिरको जिर्णोधारका लागि प्रदान गरिएको गुठीले जनाएका छन् ।

त्यस्तै जिल्ला विकास समन्वय समिति करीब २ विघा, मध्यमाञ्चल क्षेत्रीय पशु सेवा तालिम केन्द्र करीब १२ कट्ठा, बाल मन्दिर करीब ४ कट्ठा, नेपाल स्काउट धनुषा साढे तीन कट्ठा, सीताराम गौशाला करीब साढे आठ कट्ठा, खेलकुद परिषद करीब साढे चार कट्ठा, अतिथि गृह जनकपुरधाम १२ कट्ठा, जनकपुर अञ्चल अस्पताल ३ विघा साढे २ कट्ठा, पुरनावेदन अदालत करीब एक विघा, जनकपुरधाम उपमहानगरपालिका साढे पाँच कट्ठा, जिल्ला वन कार्यालय करीब एक विघा, विभाग २ विघा १४ कट्ठा, वडा प्रहरी कार्यालय २ विघा, पुनरावेदन सरकारी वकिलको कार्यालय करीब १० कट्ठा, जिल्ला प्रहरी कार्यालय १७ कट्ठा जग्गामा निर्माण भएको छ । तर अहिलेसम्म रकम नतिरेको प्रमुख शर्माले गुनासो पोखेका छन् ।

हाईमास्किन लाइन जडान

जनकपुरधाम, ६ चैत । जनकपुरधाम उपमहानगरपालिका वडा नं. ७ वशिष्ट चौकमा हाईमास्किन लाइन जडान गरिएको छ । यस वार्डमा २ वटा सो लाइट जडान भएको हो ।
जनकपुरधाम उपमहानगरपालिकाका वडा नं. ७ का वडा अध्यक्ष जानकी राम साहको अध्यक्षतामा मेयर लालकिशोर साहले स्वीच थिचेर लाइटको बत्ती जलाएका छन् । जनकपुरधाम अस्थायी राजधानी घोषणा पश्चात् जनकपुरधाममा सवारीको चाप बढ्न थालेकोले दुर्घटनालाई मध्यनजर गरी त्यहाँ सो लाइटको जडान गरिएको वडा अध्यक्ष जानकी राम साहले पत्रकारहरुलाई बताएका छन् ।
वडा अध्यक्ष साहले वडा नं. ७मा अहिलेसम्म दुईवटा हाईमास्किन लाइन जडान गरिसकेको भन्दै अगामी दिनमा पनि यसरी नै आवश्यक कार्यहरु गर्ने जिकिर गरेका छन् । उनले आफू निर्वाचनको बेलामा गरेको प्रतिबद्धता अनुसार यस वार्डको विकास गर्ने प्रतिबद्धता पनि जनाएका छन् । वडा अध्यक्ष साहले जनकपुरको मुटु भनिने रामानन्द चौक र भानु चोकमा पनि यसरी नै सो लाइट जाडन गर्ने प्रयास रहेको बताएका छन् ।