द्वन्दकालमा मारिएका पाँच युवकको सामुहिक संस्कार हुने

कैलास दास
जनकपुर, साउन ३ । द्वन्दकालमा जनकपुरमा तत्कालिन संयुक्त सुरक्षा फौजद्वारा हत्या गरिएका जनकपुरका पाँच जना युवकको पहिचान अन्तराष्टिूय स्तरबाट भएको परीक्षणले खुलेको छ । जनकपुरको कटैया चौरीमा २०६० सालमा तत्कालिन संयुक्त सुरक्षा फौजद्वारा पक्राउ गरी हत्या गरिएका पाँचै जना युवकको शव राष्टिूय मानव अधिकार आयोगको विशेष पहलमा धनुषाको कमला खोलाबाट उत्खनन् गरी फरेन्सिक ल्याव टेस्ट फिनल्याण्डमा गरेपछि तिनिहरुकै कंकाल भएको पुष्टि भएको छ ।
जनकपुरको वडा नं. १० बस्ने दुर्गेश लाभ, तिजेन्द्र झा मछली, संजीव कुमार कर्ण, प्रमोद मण्डल र शैलेन्द्र यादवको कंकाल र परिवारको डिएनए परीक्षणबाट पुष्टि भएपछि राष्टिूय मानव अधिकार आयोगले साउन ७ गते परिवारजनको जिम्मा लगाउने भएको छ । उनीहरुको हत्या पछि शव गाडिएको ठाउँमा आयोगले केही वर्ष अगाडी शव उत्खनन् गरेका थिए ।
तत्कालिन आयोगका सदस्यको अगुवाईमा भएको शव उत्खनन्को रिपोर्ट लामो समय पश्चात् आयोगले सार्वजनिक गरी परिवारको जिम्मामा परम्परा अनुसार शदगतका लागि प्रदान गर्न थालेको छ । सोही घटनामा वेपत्ता पारिएका मनोज दत्त र रामचन्द्र लाल कर्णको बारेमा रिपोर्टमा केही जनाईएको छैन् । आयोगले विशेष कार्यक्रमको आयोजना गरी साउन ७ गते परिवारजनको जिम्मामा कंकाल प्रदान गरेपछि दाह संस्कार स्वर्गद्वार स्मशानघाटमा गरिने भएको छ । राज्यले क्रिया खर्च वापत प्रति परिवार ४० हजार दिने भएको छ । राजनीतिक दलहरुको उपस्थितिमा स्वर्गद्वारमा दाहसंस्कार गरिने निर्णय यस अघि नै जिल्ला प्रशासन कार्यालयमा भएको बैठकले गरिसकेको छ ।
औपचारिक रुपमा ती युवाहरुको शव नै भएको पुष्टि भएपछि शास्त्रीय मान्यता अनुसार दाह संस्कार भएपछि कामकाज पनि गर्ने भएको छ । एक दशक पछि ती युवकहरुले आत्माले अब औपचारिक रुपमा शान्ति पाउने भएका छन् । हत्या गरिएका दुर्गेश लाभका बुवाले अथक प्रयास गरेर संयुक्त राष्टिूय संघीय उच्च आयुक्तको कार्यालय, अन्तराष्टिूय न्यायलय, राष्टूसंघका महासचिव लगायतका अन्तराष्टिू संस्था तथा मानव अधिकार आयोग लगायतका संघसंस्थाहरुमा उजूरी दिएका थिए ।
उनकै प्रयासले ढिलो भए पनि मुत्यु भएका युवकहरुलाई न्याय मिल्ने सम्भावना रहेको छ । उता पिडित परिवारले सहिद स्मारक पार्कको निर्माण, क्षतिपूर्ति, दोषिमाथि कारवाही जस्ता मागहरु राख्दै आएका छन् । उनीहरुसंगै बेपत्ता भएका अन्य दुई युवकको खोजी गर्नका लागि पनि माग गर्दै आएका छन् ।