नेपालको संविधानमाथि बहसका लागि महन्थ ठाकुरदेखि ठुलठुल्ला नेताहरु जनकपुरधाममा

जनकपुरधाम, २ असोज । असोज ३ र ४ गते नेपालको संविधान २०७२ मा जनताको अवधारणा ः राष्टिूय बहस र मन्थन कार्यक्रममा सहभागीका लागि ठुलठूल्ला नेताहरु जनकपुरधाम आई पुगेका छन् ।
संविधान निर्माण पश्चात् देशको, सामाजिक र राजनीतिक अवस्था, संविधान संशोधनसँगै मधेशका माँग लगायतको विषय वस्तुमा बहस हुनेछ ।
सानो पाइलाद्वारा दुई दिने आयोजित कार्यक्रममा पहिलो दिन मधेश आन्दोलनको फोटो, विडियो प्रदर्शनी, शहीद परिवारजन र घाइतेहरुको सम्मान कार्यक्रम राखिएको छ । त्यसपछि सर्वस्वीकृत संविधानको लागि केके संशोधन गर्नुपर्ने, संविधानमा थारु, मुस्लिम र जनजाति समुदायको वर्तमान अवस्था, मधेश आन्दोलनः सम्भावना, सिकेका पाठ र पहिल्याइएका नयाँ माँगहरु, राजनीतिक संस्कार र वित्तिय जवाफदेहितामाथि छलफल र बहस हुने बताइएको छ ।
त्यस्तै जनआन्दोलन, गणतान्त्रिक आन्दोलन र मधेश आन्दोलनका शहीदहरुको शहादतको सम्झनामा साँझ दीपप्रज्वलन गर्नेकार्यक्रम रहेको आयोजक पक्षले जनाइएको छ ।
त्यसैगरी दोस्रो दिन संविधानमा दलित समुदाय र वर्तमान अवस्था, समाज, संविधान र स्वतन्त्रता, नेपाली मिडियामा मधेश र सीमान्तकृत समुदायको चित्रण, मधेशमा संविधान दिवसको अर्थ र राज्यको अंगहरुको व्यहारमाथि नागरिक समाज, बुद्धिजीवि पत्रकार र राजनीतिक दलका विज्ञहरुले बहस गर्नु हुनेछ । दुई दिवसीय कार्यक्रममा प्रभु साह, महन्थ ठाकुर, प्रदेश २ का मुख्यमन्त्री लालबाबु राउत, राजनीतिक विशलेषक सिके लाल, किशोर नेपाल, चन्द्र किशोर, दीपेन्द्र झा, सुबिना श्रेष्ठ, डम्बर चेम्जोङ्ग, राजकुमार लेखी, लक्ष्मण थारु, सबनम खातुन, कृष्ण हाछेथु, प्रदीप गिरी, भाष्कर गौतम लगायतका व्यक्तिहरु वक्ताको रुपमा रहेको जनाइएको छ ।

‘राजपाद्वारा दिनमा विरोध र््याली साँझमा ब्लेक आउट’

जनकपुरधाम, १ असोज । राष्टिूय जनता पार्टी (राजपा) नेपाल धनुषाले असोज ३ गते संविधान दिवसका दिन विविध कार्यक्रमको आयोजना विरोध गर्ने छ ।
राजपा धनुषाका अध्यक्ष प्रमोद यादवले मधेसी जनताको अधिकार अहिलेपनि संविधानमा कुण्ठित गरिएकोले संविधान दिवसका दिन विरोधको विविध कार्यक्रम रहेको जनाइएको छ । अध्यक्ष यादवले असोज ३ गते बेलुका ४ बजे जनक चौकमा जम्मा भई विरोध गर्ने कार्यक्रम रहेको छ । त्यस्तै साँझ ७ बजेदेखि ७ः३० बजेसम्म ब्लेक आउट गर्ने पार्टीले निर्णय गरेको जनाइएको छ ।
धनुषा अध्यक्ष यादवले भने, ‘मधेसी जनताको अस्तित्व, पहिचान र अधिकार संविधानमा सल्टिएको छैन । सरकारले पटकपटक संशोधनको अश्वासन मात्र दिएकोले जबसम्म मधेशी जनताको हितमा संविधान संशोधन हुँदैन कुनै पनि हालतमा संविधानलाई नस्वीकार्दैनौं ।’
उनले असोज तीन गतेलाई कालो दिनको रुपमा मनाउन सबैलाई आग्रह समेत गरेका छन् । मधेशी जनताको अधिकारलाई सुनिश्चत पार्नका लागि नागरिक समाज, बुद्धिजीविलाई आग्रह गर्दै भने, ‘शहादत दिएका मधेशी युवाहरुको सपना साकार पार्नका लागि असोज ३ लाई विरोध जुलुस र ब्लेक आउट गरी सफल गरौं ।’
यता प्रदेश २ का सरकारका समाजवादी फोरमले संविधान दिवस मनाउने मन्त्री परिषदबाट निर्णय गरेको छ भने अर्को राजपा पक्षका मन्त्रीहरुले त्यो दिन ब्लेक आउट गरेर कालो दिनको रुपमा मनाउने भन्दै आएका छन् ।

जितिया कार्यक्रमले जित्यो महिलाको मन

जनकपुरधाम, १ असोज । मिथिलाञ्चलको कठोर व्रत जितिया पर्वको अवसरमा गरिएको कार्यक्रममा कलाकारहरुले महिलाहरुको मन जित्न सफल भएको छ ।राजपा नेपालकी महिला संघद्वारा जनकपुरधाममा आयोजित जितिया महत्व विषयक चर्चा एवं साँस्कृतिक कार्यक्रम’मा बालकलाकारदेखि लिएर अन्य कलाकारहरुले यहाँका कला साँस्कृतिक देखाउँदा जितियाव्रती महिलाहरु निक्कै हर्षित भएकी थिइन । उनीहरुको कलारकारिताले केही क्षिण हसाँउदै थिए भने केही बेर रुवाउने कार्य पनि गरिरहेका थिए ।
राजपाकी नेतृ सीता चौधरीको अध्यक्षतामा भएको सो कार्यक्रमका प्रमुख अतिथि जनकपुरधाम उपमहा नगरपालिकाकी उपमेयर रिता कुमारी मिश्रले जितिया पर्व सबै जात र समुदायलाई एक ठाउँमा उभ्याउने कार्य गरेकोप्रति खुशी व्यक्त गरेकी छन् । उनले यस्ता कार्यक्रमले हाम्रा साँस्कृतिक मात्र होइन, समाजिक विकृति समेत हटाउने गरेको ठोकुवा गरेकी छन् ।कार्यक्रममा प्रदेश साँसद परमेश्वर साह, राजपाका केन्द्रिय सदस्य ज्ञानेन्द्र कुमार झा लगायतका व्यक्तिहरुले आ आफ्ना विचार राखेका थिए ।

विपद् व्यवस्थापन प्रदेश २ का प्रमुख प्राथमिकता ः राज्यमन्त्री कुशवाहा

जनकपुरधाम, ३१ भदौ । प्रदेश नं. २ का आन्तरिक मामिला तथा कानून राज्यमन्त्री सरोज सिंह कुशवाहाले तराई÷मधेशका जिल्लाहरुमा सबभन्दा बढी प्राकृतिक प्रकोप आउने गरेको छ । त्यसलाई मध्यनजर गरी प्रदेश सरकारले विपद् व्यवस्थापनलाई प्रमुख प्राथमिकता राखेको जिकिर गरेका छन् ।
आन्तरिक मामिला तथा कानून मन्त्रालयद्वारा गौर—रौतहटमा मंगलवार आयोजित जिल्ला विपद् व्यवस्थपन समितिसँगको अन्तरक्रिया गोष्ठीमा राज्यमन्त्री कुशवाहाले प्र्रदेश २ मा आँधीबेरी, बाढी, आगलगी, झाडापखला लगायतका प्राकृतिक प्रकोप आउने गरेको छ । यस्ता किसिमको प्रकोपको न्यूनिकरणका लागि प्रदेश सरकारले विपद व्यवस्थापनलाई प्रमु्ख प्राथमिकतामा राखेको बताएका छन् ।

जिल्ला प्रशासन कार्यालय रौतहटका प्रमुख जिल्ला अधिकारीको अध्यक्षतामा भएको सो कार्यक्रमका प्रमुख अतिथि समेत रहेको राज्यमन्त्री कुशवाहाले प्रदेश नं. २ को बिना नेपाल कृषि प्रधान देश बन्न नसकिने बताएका छन् । उनले भने, ‘केन्द्र सरकार पनि प्रदेश  २ को विपद व्यवस्थापनप्रति गम्भीर हुनु पर्छ । स्थानीय सरकार, प्रदेश सरकार र संघ सरकार विपद् व्यवस्थापनको क्षेत्रमा समन्वय गरी अगाडि बढ्दुपर्छ ।’
कार्यक्रममा स्थानीय सरकारका प्रतिनिधिहरु, जिल्ला समन्वय समितिका अध्यक्ष, पत्रकार, बुद्धिजिवी, नागरिक समाज, विभिन्न संघ संस्थाका प्रतिनिधिहरुको समेत उपस्थिति रहेको थियो ।

‘देशका धर्तीपुत्र नै उपेक्षित’

जनकपुरधाम, २८ भदौ । आन्तरिक मामिला तथा कानून मन्त्री ज्ञानेन्द्र कुमार यादवले देशकै धर्तीपुत्र रहेका मुसहर समुदायहरु नेपाल सरकारद्वारा उपेक्षित रहँदै आएको आरोप लगाएका छन् ।
जनकपुरधाममा शनिवार भोर नामक संस्थाद्वारा आयोजित ‘मुसहर विद्यार्थीहरुलाई सम्मान र उच्च शिक्षा अध्ययन गर्न सहयोग घोषणा समारोह’मा मन्त्री यादवले राज्यले दलितभन्दा पनि मुसहर समुदायलाई बाहिर राखेकोप्रति दुःख व्यक्त गर्दै भने, ‘मुसहर समुदाय देशका धर्तीपुत्र हुन । तर उनीहरुलाई राज्यले विभेदमा गर्दै आएको छ । सत्यतथ्य तथ्यांक समेत संकल्न गर्न सकेको छैन ।’
मन्त्री यादवले प्रदेश सरकार विभेदरहीत समानता र शिक्षित समाज निर्माणमा लागि परेको जिकिर गरेका छन् । उनले शिक्षा, स्वास्थ्य र राजनीतिभन्दा बाहिर रहेको यी समुदायहरुलाई प्रदेश सरकारले कानून निर्माण गरी ल्याउने प्रतिबद्धता जनाएका छन् ।
भोरका अध्यक्ष राजकुमार महतोको अध्यक्षतामा भएको सो कार्यक्रममा प्रमुख अतिथि समेत रहेको मन्त्री यादवले मुलुकमा १२ लाखभन्दाबढी मुसहर समुदायहरु छन् । तर त्यसमा १० प्रतिशत पनि शिक्षित छैन । जबसम्म मुसहर समुदाय शिक्षित हुँदैन, तबसम्म अधिकार कसैले दिंदैन । शिक्षित भएर अधिकार लिन सबैमा आग्रह गरेका छन् ।
कार्यक्रममा मुसहर समुदायबाट पहिलो पटक पीएचडी गरेका तथा बिहारका पूर्व मुख्यमन्त्री जितनराम माझीका छोरा सन्तोष माझी सहितका व्यक्तिहरुले आ आफ्ना विचार राखेका छन् । सम्मान कार्यक्रममा प्रदेश भरिका ४० भन्दा बढी एसईई तथा १२ कक्षा पास विद्यार्थीहरुलाई सम्मान गरेको छ ।
भोर संस्थाले २०६७मा ३ जना, ०६८ मा ५ जना, ०६९ मा ७ जना, ०७० मा ९ जना, ०७१ मा ६१ जना, ०७२ मा ९२ जना,०७३ मा १४८ जना, ०७४ मा १६६ जना, ०७५ मा १७२ जना एसईई उत्तीर्ण मुसहर विद्यार्थीहरुलाई सम्मानित गरेको छ ।

महिला शिक्षित भए मात्र समतामुलक समाज निर्माण हुन्छ ः राज्यमन्त्री कुशवाहा

जनकपुरधाम, २८ भदौ । आन्तरिक मामिला तथा कानून राज्यमन्त्री सरोज सिंह कुशवाहाले महिला तथा बालबालिका शिक्षित भएमा मात्र समनता मुलक समाज निर्माण हुने बताएका छन् ।
अप्सन नेपाल सिरहाको दोस्रो साधारण सभाको उद्घाटन समारोहमा राज्यमन्त्री कुशवाहाले महिला तथा बालबालिका शिक्षित भएमा मात्र समाजिक न्यायमा पहुँच हुने र त्यसपछि समनता मुलुक समाज निर्माण हुने जिकिर गरेका छन् ।
उनले भने ‘प्रदेश सरकार महिलालाई अधिकार सम्पन्न बनाउनका लागि प्रहरीमा ५० प्रतिशत राख्ने प्रहरी ऐन ल्याएको छ । शिक्षा, स्वास्थ्य लगायतको क्षेत्रमा पनि महिलालाई पहुँच बनाउन प्रदेश सरकार प्रतिबद्धछ । राज्यमन्त्री कुशवाहाले दलित बालिकाहरुलाई कक्षा एकदेखि आठसम्मका लागि प्रदेश सरकारले प्रत्येक महिना पाँच सय रुपमा दिने व्यवस्था समेत गरेको बताएका छन् ।
उनले समुन्नत समाज निर्माण तथा संघीयतालाई संस्थागत गर्नका लागि प्रदेश सरकार सशक्त भएर अगाडि बढिरहेको दावी गरेको छ ।
 अप्सन नेपाल सिरहाका अध्यक्ष डा.एसके सिंहको अध्यक्षतामा भएको सो कार्यक्रममा कर्जन्हा नगरपालिकाका मेयर गंगा पासमान सहितका व्यक्तिहरुले आ आफ्ना धारणा राखेका थिए ।

चिटिक्क जनकपुरधाम र विकास विरोधी तत्व

धीरेन्द्र झा
वर्षौदेखि उपेक्षित जनकपुरधाम आज चिट्क्क देखिन्छ । स्थानीय सरकारको गठन भएको दुई वर्ष नवित्दै जनकपुरधामको कायापलट भएको हो । मच्छरको राजधानी, फोहरमैलाको राजधानी, बिना सडक बाटोको राजधानी लगायतका नामले चिनिन्थ्यो जनकपुरधामलाई । तर दुईवर्ष नवित्दै जनकपुरधाम आएका आगन्तुकहरु चिटिक्क जनकपुरधाम हेरेर अचम्भित हुन थालेको छ ।
सँगालो बाटो, बाटोमै फोहर, धुलै धुलले भरिएको वरिपरि, थोरै वर्षामा घरघरमा पस्ने पानी, नाकमुह छोपेर हिड्ने अवस्था जनकपुरधामको थियो । दुईवर्ष भित्र जनकपुरधामको भएको विकास जनकपुरधामको मात्र होइन, जनकपुरवासीकै कायापलट गरिदिएको बुद्धिजीविहरुको कथन छ ।
विश्वप्रसिद्ध जानकी मन्दिरसम्म पुग्नका लागि सडक थिएन । बिजुली बत्तीको अभाव देखिन्थ्यो । अहिले सडक लगायतको विकासले मन्दिर दर्शन गर्नेलाई अचम्भित पार्दछ ।

जनकपुरधामको विकसामा जनकपुरवासीकै महत्वपूर्ण भूमिका रहेको जनकपुरधाम उपमहानगरपालिका ठान्दछ । आज उनीहरुले सडक विस्तारको क्रममा आफै घर टहराहरु नभत्काएको भए “चिटिक्क जनकपुरधाम” बन्ने थिएन । फराकिलो सडक, सडक छेउमा फुटपाथ, बीच बाटोमा नाला र त्यसमाथि बिजुलीको प्रकाश साच्चैकै जनकपुरधाम प्रदेश २ को राजधानीलाई बोध गराई रहेको छ ।
जनकपुरधाम धार्मिक, साँस्कृतिक नगरी हो । जनकपुरधाम उपमहानगरपालिकाले पहिलो चरणमा सडक, नाला र बिजुली बत्ती व्यवस्थापन गर्न सफल भएको छ । दुईवर्षको अन्तरालमा जनकपुरधामलाई राजधानीको रुपमा स्थापित गर्न सफल हुन थालेको छ । जनकपुरधामको अर्को चिहानको रुपमा यहाँका रेल्वे स्टेशन हो ।
जनकपुर–जयनगर रेल सञ्चालनका लागि स्टेशनहरु निर्माण भई सकेको छ । जनकपुरधामको रेल्वे स्टेशन पर्यटकहरुका लागि मोहक बनेको छ । रेल सेवा सञ्चालन पश्चात् यहाँका व्यापारहरु समेत बढ्ने विश्वास छ ।
आगामी कात्तिकदेखि सुरु हुने भनिएको रेल सेवाले जनकपुर क्षेत्रमा आर्थिक समृद्धिको सपना पलाउन थालेको छ । पहिलो चरणमा भारतको जयनगरदेखि धनुषाको कुर्थासम्म ३४ किलोमिटर, दोस्रो चरणमा धनुषाको कुर्थादेखि महोत्तरीको भंगहासम्म १८ किलोमिटर र तेस्रो चरणमा भंगहादेखि बर्दिबाससम्म १७ किलोमिटर गरी जम्मा ६९ किलोमिटर रेल्वे सेवाका लागि पूर्वाधार निर्माण भइरहेको छ।

रेल सेवाका लागि विभागले ८५ करोडमा दुईवटा आधुनिक रेल खरिद गर्न भारतको कोणर्कोन रेल्वे करपोरेसनसँग सम्झौता गरिसकेको छ। तीन महिनाभित्र रेल नेपाल आइपुग्ने अनुमान छ।
‘रेलमार्ग सञ्चालनपछि सामान ढुवानीका लागि सुविधा हुन्छ। भारतका विभिन्न ठाउँबाट मालसामान ल्याउन सहज हुन्छ, महिनौंदेखि ठप्प भएको व्यापार फस्टाउँछ,’ धनषा चेम्बर अफ कमर्सका अध्यक्ष विजय साहले भने । जनकपुर उद्योग वाणिज्य संघले रेल सञ्चालनपछि व्यापार–व्यवसाय फस्टाउने दाबी गरेको छ।
अर्थशास्त्री डा. वरुणलाल कर्णले रेल सेवा सञ्चालनमा आएपछि यहाँ पर्यटन उद्योगको विकास भइ व्यापारसमेत फस्टाउने बताए । ‘व्यवसाय फस्टाएपछि रोजगारीका अवसरसमेत सिर्जना हुन्छन,’ उनले भने । जनकपुरमा धार्मिक तथा ऐतिहासिक सम्पदा भएकाले भारतबाट ठूलो संख्यामा पर्यटक आगमन हुने र पर्यटन उद्योगले राजस्व संंकलनमा ठूलो योगदान पु¥याउने उनको दाबी छ ।
जनकपुरधाम प्रदेश नं. २ को अस्थायी राजधानी पश्चात् मानिसको चाप बढेको छ । जनकपुरधामबाट यात्रालाई सहज बनाउन जनकपुरधाम विमान स्थलपनि गरिरहेको छ । जनकपुर विमान स्थलले अब रात्रिकालिन उडान समेत शुरु गर्न तयारीमा जुटेका छन् ।
यात्रुको चाप बढ्दै गएपछि सेवा विस्तार गरिएको छ। उडानसमेत थपिएका छन । हुस्सु लागेका बेला र रात्रि उडान सहज रूपमा गराउनसक्ने गरी सुविधा थपिएको छ ।
विमानस्थलको स्तरोन्नतिसँगै हवाई इन्धनको सुविधासमेत थपिएको छ । आयल निगमले ट्यांकरबाट रिफ्युलिङ सेन्टर सञ्चालनमा ल्याउँदा भाडासमेत कम भएको छ ।
केही यस्ता तत्वहरु
जनकपुरधाम धार्मिक साँस्कृतिक नगरीको रुपमा स्थापित छ । तर केही विकास विरोधी तत्वहरुले विकासको क्षेत्रमा बाधा पुर्याई रहेको बुद्धिजीविहरुको कथन रहेछ । जनकपुरधामलाई धार्मिक साँस्कृतिकको रुपमा स्थापित गर्न नगर भित्रमा मांसमदिरा निषेध गर्न आवश्यक देखिन्छ । तर धर्मकै ठेक्केदारहरुले समाजिक सञ्जालमा अरुमाथि दोष थोपार्ने र आफै मांस मदिराको होटल सञ्चालन गर्ने गरेको पाइएको छ ।
जनकपुरधामलाई धार्मिक नगरीको रुपमा स्थापित गर्नुपर्ने हो भन्ने सबभन्दा पहिला नगरभित्र मांस मदिरा निषेध पार्न आवश्यक छ । तर त्यसो नगरीकन निर्माण कार्यलाई अवरोध गर्ने र आफै मांस मदिराको होटल सञ्चालन गर्ने तत्वहरु वर्तमान अवस्थामा चुनौती बन्न थालेको छ ।
जनकपुरधामको विकासका लागि सबैले हाथमा हात मिलाएर हिड्नु आवश्यक छ । हाम्रो जनकपुरधाम, राम्रो जनकपुरधाम, सुन्दर जनकपुरधाम मुलमन्त्रका साथ अगाडि बढ्नु नै दायित्वको रुपमा बुझ्नु पर्दछ ।